Podstawa programowa
PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO
DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH
PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze
pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.
Celem wychowania przedszkolnego jest:
1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;
2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;
3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;
4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;
5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;
6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych;
7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;
8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;
9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;
10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.
Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.
Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:
1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują;
2) stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych;
3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych;
4) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania.
2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.
1) umie poprawnie umyć ręce, buzię i je wytrzeć;
2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków;
3) samodzielnie korzysta z toalety;
4) próbuje samodzielnie ubierać się i rozbierać;
5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.
3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.
1) zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie;
2) mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;
3) uważnie słucha;
4) mówi o swoich potrzebach.
4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.
1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach):
2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje);
3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem.
5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.
1) zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;
2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem;
3) jest sprawne fizycznie w miarę swoich możliwości;
4) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.
6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.
1) w sytuacji zagrożenia, wie gdzie można otrzymać pomoc i umie o nią poprosić;
2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach;
3) zna niektóre zagrożenia płynące ze świata ludzi i zwierząt;
4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw;
5) próbuje samodzielnie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu.
7. Wychowanie przez sztukę, dziecko.
1) wie, jak należy się zachować na uroczystościach;
2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem;
8. Wychowanie przez sztukę, muzyka i śpiew, pląsy i taniec.
1) śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach;
2) dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je,
pląsając lub tańcząc;
3) improwizuje muzykę, korzystając z instrumentów;
4) stara się w skupieniu słuchać muzyki.
9. Wychowanie przez sztukę i różne formy plastyczne.
1) poznaje wybrane zabytki i obrzędy ludowe ze swojego najbliższego regionu;
2) umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu
elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa);
10.Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych.
1) wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów
(np. przyrodniczych;
2) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym.
11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.
1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku;
12.Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.
1) wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu, na łące, w lesie (przynajmniej 1 roślinę czy zwierzę);
2) wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt i wzrostu roślin;
3) potrafi wymienić (przynajmniej 1 zmianę) zachodzącą w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku;
13.Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną.
1) liczy obiekty;
2) wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach
lub na innych zbiorach zastępczych (w zakresie 6);
3) rozróżnia stronę lewą i prawą;
4) wie, na czym polega pomiar długości;
5) zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku.
14.Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.
1) dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania;
2) interesuje się czytaniem;
3) słucha np. opowiadań, baśni;
4) układa krótkie zdania;
15.Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.
1) wymienia imiona i nazwiska osób bliskich;
2) zna nazwę miejscowości, w której mieszka;
3) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce;
4) nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn;
Zalecane warunki i sposób realizacji.
W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje zagospodarowania czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:
1) co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);
2) co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci jedną czwartą czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);
3) najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego;
4) pozostały czas dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować (w tej puli czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne).
Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole
(diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc:
1) rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb, wspomagać;
2) nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu
wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej;
3) pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.